Rapport: deelname aan internationale onderzoeksinfrastructuren essentieel voor Nederlandse wetenschap
Nederlandse deelname aan internationale onderzoeksinfrastructuren is essentieel voor onderzoekers van alle wetenschapsgebieden. Door lidmaatschappen krijgen wetenschappers uit ons land toegang tot de faciliteiten, data en diensten van grootschalige wetenschappelijke onderzoeksinfrastructuren, die fundamenteel zijn voor academisch onderzoek in alle wetenschapsgebieden. Dat blijkt uit het rapport ‘Analysis of the Dutch participation in international research infrastructures’ dat door NWO is opgesteld, in samenwerking met het veld. Het rapport bevat een analyse van Nederlandse lidmaatschappen van grootschalige internationale wetenschappelijke onderzoeksinfrastructuren.
De Nederlandse wetenschap participeert in een toenemend aantal ‘grootschalige internationale wetenschappelijke onderzoeksinfrastructuren’. Tot nu toe was hier geen overzicht van. Ook was onduidelijk wat de meerwaarde is van deze internationale participaties voor het academisch onderzoek in Nederland en het ontbrak aan strategische context voor toekomstige besluitvorming over voortzetting van of het aangaan van nieuwe lidmaatschappen. Daarom heeft NWO het initiatief genomen om dit in kaart te brengen.
Naar een nationaal portfolio
In kaart gebracht zijn 47 lidmaatschappen. Elk lidmaatschap is in zijn eigen context geanalyseerd: vanwege de grote diversiteit in lidmaatschappen en infrastructuren, is het niet mogelijk en niet zinvol om ze te vergelijken of te rangschikken. ‘Een belangrijke conclusie is in ieder geval dat de deelname aan de verschillende lidmaatschappen van meerwaarde is voor alle wetenschapsgebieden. De analyse van alle lidmaatschappen toont ook aan hoe waardevol, divers en complex het internationale infrastructuurlandschap is, waarbij coördinatie hiervan nuttig lijkt. Een nationaal portfolio van lidmaatschappen is nodig, zodat je beter weloverwogen beslissingen kunt nemen over deelname aan nieuwe of voortzetting van bestaande lidmaatschappen,’ aldus Jan de Boer, bestuurslid van NWO en verantwoordelijk voor grootschalige wetenschappelijke infrastructuur.
Een andere belangrijke aanbeveling is om meer duidelijkheid te krijgen over de rollen en verantwoordelijkheden van de verschillende stakeholders, waaronder ministeries en andere overheidsinstellingen, NWO, KNAW en de kennisinstellingen. De Boer licht toe: ‘Het is belangrijk dat de wetenschappelijke wereld toewerkt naar een weloverwogen nationaal portfoliobeleid, waarin keuzes gemaakt worden waarin duurzaam geïnvesteerd wordt. Daar moet dan ook stabiele financiering voor zijn voor de langere termijn. Daarbij dient benadrukt te worden dat alle stakeholders in Nederland een gezamenlijke verantwoordelijkheid hebben.’ Lees meer hierover in het interview met Jan de Boer. In de Nederlandse context verschillen de verantwoordelijkheden sterk per lidmaatschap.
Toegevoegde waarde
Het rapport is tot stand gekomen door fact finding en na een uitgebreide raadpleging van de Nederlandse wetenschappelijke gemeenschap. Dit om inzicht te verkrijgen in het gebruik door en de afhankelijkheid van Nederlandse wetenschappers van deze onderzoeksfaciliteiten, en om deze in een breder nationaal perspectief te plaatsen. Met het rapport is een begin gemaakt aan het monitoren van de toegevoegde waarde van de Nederlandse lidmaatschappen van internationale onderzoeksinfrastructuren door de tijd heen. Om dit te continueren zal de analyse iedere vijf jaar herhaald worden. Het volgende rapport is voorzien in 2028.
U vindt het rapport op de NWO website: www.nwo.nl